Гісторыя лясгаса

Пастановай ЦВК і СНК СССР ад 02.07.1936 г. №66/1162 «Аб арганізацыі Галоўнага ўпраўлення лесоохраны і лесанасаджэнняў» было створана Галоўнае ўпраўленне лесоохраны і лесанасаджэнняў пры СНК СССР, а ў рэспубліках, краях і абласцях ствараліся непасрэдна падпарадкаваныя яму Упраўлення лесоохраны і лесанасаджэнняў . На падставе названага пастановы на тэрыторыі Лепельскага, Чашніцкага і Халопеніцкага раёнаў быў утвораны Лепельскі лясгас.

У жніўні 1937 года на падставе Пастановы Савета народных Камісараў СССР і Цэнтральнага Камітэта ВКП (б) «Аб аказанні дапамогі калгаснаму сялянству Беларускай ССР і аб ліквідацыі наступстваў шкодніцтва ў справе калгаснага будаўніцтва» калгасам перададзеныя з лясоў дзяржаўнага і мясцовага значэння 480 тысячаў гектараў лясных угоддзяў. У тым ліку па Лепельскім раёне за 4 800 гектараў, па Чашніцкі раён - 2 900 гектараў.

Падчас Вялікай айчыннай вайны, 29 лістапада 1943 года (Віцебская вобласць яшчэ была акупаваная) быў выдадзены загад № 408 па Галоўнаму ўпраўленню лесоохраны і лесанасаджэнняў пры Савеце Народных Камісараў СССР «Аб аднаўленні працы тэрытарыяльных упраўленняў лесоохраны і лесанасаджэнняў Беларускай ССР», згодна якога прадпісвалася аднавіць працу дзесяці лясгасаў па Віцебскай тэрытарыяльнаму кіраванні лесоохраны і лесанасаджэнняў, у тым ліку і Лепельскага.

У склад Лепельскага лясгаса ўваходзіла пяць лясніцтваў: Красналуцкае, Чашніцкае, Каменскае, Валосавіцкае і Зацякляскае.

Агульная плошча лясгаса на тэрыторыях трох раёнаў: Лепельскага, Чашніцкага і Халопеніцкага па стане на 1 кастрычніка 1944 года складала 67 243 гектара, у тым ліку пакрытая лесам 60 886 гектараў.


Па лясніцтвам плошчы складалі адпаведна:

У штаце лясгаса было 12 пасад:

  1. дырэктар лясгаса;
  2. старэйшы ляснічы;
  3. інжынер па лясной гаспадарцы;
  4. інжынер па лясных культур;
  5. тэхнік па лясной гаспадарцы;
  6. інспектар па ахове лясоў;
  7. галоўны бухгалтар;
  8. бухгалтар;
  9. статыст;
  10. справавод-машыніст;
  11. загадчык гаспадаркі-кладаўшчык;
  12. конюх-фурман.

У штатах лясніцтваў былі:


Кантора лясгаса размяшчалася ў горадзе Лепелі па вуліцы Будзёнага, дом 10 (цяперашняе телеателье).

Усяго па лясгасу і ляснікоўствам колькасць працуючых склала 124 чалавекі (да вайны было 125 чалавек).

Першым пасляваенным дырэктарам Лепельскага лясгаса быў прызначаны Мілы Андрэй Сцяпанавіч, які сваім загадам № 1 ад 10 ліпеня 1944 года залічыў на пасады:

Ляснічымі былі прызначаны:


У верасні 1944 года была праведзена інвентарызацыя і складзены акт пра шкоду, прычыненым Лепельскага лясгасу нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Разрабаваньне і знішчэнне маёмасці і пабудоў лясгаса адбывалася ў тры этапы: пры уступленні гітлераўскіх войскаў у Лепельскі раён 5 ліпеня 1941 гады, падчас карнай аперацыі супраць партызан 20 лютага 1943 года і пры падрыхтоўцы да адступлення ў траўні - чэрвені 1944 года.

Усяго за час акупацыі было высечана 845 гектараў (219 тысяч м 3) дрэвастояў ў саспелых, прыспешвалася і средневозрастных насаджэннях, высечана 56 гектараў маладнякоў. Было знішчана 5 гектараў пасеваў збожжавых культур і 299 гектараў сенакосаў; гараж, 22 вытворчых памяшкання і 11 жылых дамоў, якія належалі лясгасу. Разрабавана маёмасць: грузавы аўтамабіль і 7 вазоў на жалезным хаду, 7 коней, нарыхтаваныя лесаматэрыялы, дровы - 28 500 м 3, будаўнічых матэрыялаў 13 тысяч м 3. Акрамя таго, былі знішчаныя матэрыялы лесаўпарадкавання на плошчы 173 тысячы гектараў.

Па стане на 1 студзеня 1946 года ў складзе Лепельскага лясгаса засталіся чатыры лясніцтва на тэрыторыі Лепельскага і Чашніцкага раёнаў з агульнай плошчай 51 383 га і лесапакрытай 46 728 га:

  1. Зацякляскае з агульнай плошчай 15 381 га, лесапакрытай 13 945 га
  2. Валосавіцкое з агульнай плошчай 16 041 га, лесапакрытай 14 427 га
  3. Чашніцкае з агульнай плошчай 11 394 га, лесапакрытай 9 925 га
  4. Каменскае з агульнай плошчай 8 567 га, лесапакрытай 7 476 га.
  5. Красналукскае лясніцтва (15 860 га) перададзена ў склад Крупскага лясгаса Мінскай вобласці.

У 1949 годзе было створана Свядское лясніцтва, ляснічым быў прызначаны Вячэрскі В.М.

Загадам па Віцебскім абласным кіраванні лясной гаспадаркі №181 ад 1949/12/29 г. «за дасягненне высокіх паказчыкаў у выкананні вытворчых заданняў, прымяненне Стаханаўскай метадаў працы і актыўны ўдзел у сацыялістычным спаборніцтве» Ганаровай граматай Міністэрства лясной гаспадаркі СССР былі ўзнагароджаны:

  1. Гардзееў Канстанцін Іванавіч - ляснічы Зацякляскага лясніцтва.
  2. Прывада Пётр Сямёнавіч - ляснік Зацякляскага лясніцтва.
  3. Балотнік Марыя Дзмітрыеўна - штатная рабочая Зацякляскага лясніцтва.
  4. Мацкевіч Вера Дзмітрыеўна - штатная рабочая Зацякляскага лясніцтва.
  5. Крыцкі Дзяніс Фядотавіч - штатны працоўны Свядскага лясніцтва.
  6. Пшэнка Мікіта Піліпавіч - ляснік Свядскага лясніцтва.
  7. Максімавіч Якаў Іванавіч - аб'ездчык Чашніцкага лясніцтва.
  8. Халімоненка Нестар Мацвеевіч - ляснік Каменскага лясніцтва.

З ліку ўзнагароджаных 19 чалавек па Віцебскай вобласці 8 былі з Лепельскага лясгаса, гэта сведчыць аб тым, што лясгас быў адным з лепшых у Віцебскім абласным упраўленні лясной гаспадаркі.

У 1957 году да лясгасу былі далучаны яшчэ 4 лясніцтва:

  1. Весніцкае, плошчай 11 754 га;
  2. Вялікадолецкае - 5 789 га;
  3. Плінскае - 5 397 га;
  4. Ушацкае - 9 803 га.

Плошча лясгаса стала 74 639 га на тэрыторыях Лепельскага, Чашніцкага, Ушацкага і часткова Бешанковіцкага раёнаў. Акрамя таго, у склад дзяржлясфонду было прынята 2 811 гектараў лясоў калгасаў, аб'яднаных саўгасамі, з іх перададзена саўгасам на доўгатэрміновае карыстанне 2 344 га.

Такім чынам, плошча лясгаса стала 74 093 га, пры гэтым штатны расклад апарату лясгаса не змянілася.

У сакавіку 1960 год са складу Крупскага лясгаса ў Лепельскі лясгас прынята Краснолуцкае лясніцтва плошчай 11 500 га з колькасцю рабочых, служачых і лясной аховы 24 чалавекі. Такім чынам, у пачатку 1960 года налічвалася 9 лясніцтваў з агульнай колькасцю 169 чалавек. Аднак такое становішча падоўжылася крыху больш за паўгады.

На падставе распараджэння Савета Міністраў БССР ад 29 верасня 1960 года №1485-р, загаду па Галоўнаму ўпраўленню лясной гаспадаркі пры СМ БССР ад 3 лiстапада 1960 года №264 і загаду па Віцебскім абласным кіраванні лясной гаспадаркі ад 17 снежня 1960 года №210 быў створаны Ушацкі лясгас куды перайшлі чатыры лясніцтва і ўсе лясы Ушацкага адміністрацыйнага раёна агульнай плошчай 32 708 га, у тым ліку лесапакрытай 28 553 га.

У 1961 годзе створана новае, сёмае лясніцтва - Старасельскае, праведзена лесаўпарадкавання Лепельскага лясгаса.

У 1964 годзе было пабудавана новы будынак канторы лясгаса на вуліцы Дэпаўской, якое выкарыстоўваецца да цяперашняга часу.

У сакавіку 1967 года за кошт разузбуйнення Краснолуцкага і часткова Свядскага лясніцтваў было створана Кашчынскае лясніцтва з агульнай плошчай 6 225 га.

У 1972 годзе за кошт разузбуйнення Зацякляскага і Свядскага лясніцтваў ўтворана Барсукоўскае лясніцтва плошчай 5 988 га.


Такім чынам, па стане на 1 студзеня 1974 года плошча лясоў Лепельскага лясгаса складала:

1. Заазерскае лясніцтва – 5 686 га, у т.л. пакрытая лесам 4 813 га
2. Зацякляскае лясніцтва – 1 843 га - « - 9 689 га
3. Свядскае лясніцтва – 8 519 га - « - 7 796 га
4. Барсукоўскае лясніцтва – 5 988 га - « - 5 413 га
5. Валосавіцкае лясніцтва – 10 271 га - « - 8 992 га
6. Красналуцкае лясніцтва – 9 995 га - « - 8 315 га
7. Кашчынскае лясніцтва – 7 975 га - « - 7 257 га
8. Чашніцкае лясніцтва – 7 348 га - « - 6 822 га
9. Старасельскае лясніцтва – 5 284 га - « - 4 939 га
Усяго : 71 829 га - « - 64 036 га

Колькасць лясгаса на гэты перыяд складала 239 чалавек, у тым ліку 71 чалавек - працоўных.


Распараджэннем Савета Міністраў Беларускай ССР ад 1 Верасень 1982 года Барсуковское лясніцтва і частка тэрыторыі Затеклясского лясніцтва пляцам 9 524 га перададзены Бярэзінскаму дзяржаўнаму біясферным запаведніку для арганізацыі эксперыментальнага лесапаляўнічай гаспадаркі. У гэтым жа годзе за кошт дзяржлясфонду Слабадскога лясніцтва створана Велеўшчынскае лясніцтва, якое было скарочана ў 1987 годзе.

У 1999 годзе Чашніцкае лясніцтва было перададзена ў склад Бешанковіцкага лясгаса, а ў 2000 - 2001 гадах былі прынятыя больш за 26 тысяч гектараў малапрадуктыўных сельскагаспадарчых зямель.

У 2009 годзе набыта абсталяванне і створана вытворчасць па выпуску паліўных шчэпак, набыты форвардэр «Амкадор», у 2010 годзе набыты харвестор Ponsse і другі форвардэр "Амкадор".

ПАЛЯЎНІЧАЯ ГАСПАДАРКА

У 1997 годзе на тэрыторыі Лепельскага раёна ліквідаваная структура ГА БООР, паляўнічыя ўгоддзі на плошчы 112 тыс гектараў перададзеныя лясгасу для арганізацыі лесапаляўнічай гаспадаркі. У чэрвені 200 года створана ТАА «Паляўнічая гаспадарка «Заранка», якому перададзена 47 тыс. Га охотугодья ў межах Слабадскога і Валосавіцкага лясніцтваў.

У 2004 годзе было створана паляўнічая гаспадарка ТДА «Лебур-ХантФіш», якому было перададзена 21,2 тыс. Гектараў паляўнічых угоддзяў у межах Каменскага лясніцтва.

У выніку плошча паляўнічых угоддзяў лесапаляўнічай гаспадаркі склала 49,2 тысячы гектараў, у тым ліку лясных 13,7 тыс.га, водна-балотных 6,5 тыс.га і палявых 29 тысяч гектараў.

2001 год - пабудаваны дом паляўнічага на аб'екце «Лясной кардон на возеры Доўгае».

У 2006 годзе на тэрыторыі Стайскай лясніцтва паблізу в. Заполле пабудаваны вальер, завезены 36 асобін высакароднага аленя і 60 асобін лані еўрапейскай для гадоўлі і аднаўлення папуляцыі.

2010 год - пабудаваны другі гасцявой домік на тэрыторыі кардона на возеры Доўгае.

2016 год - пабудаваны трэці гасцявой домік на тэрыторыі кардона на возеры Доўгае.


АСАБЛІВА АХОЎНЫЯ ПРЫРОДНЫЯ ТЭРЫТОРЫІ І АБ'ЕКТЫ

У снежні 1963 года пастановай Дзяржаўнага камітэта па ахове прыроды пры Савеце Міністраў БССР аб'яўлены помнікам прыроды рэспубліканскага значэння «Цар-дуб» ў в. Тадуліна Лепельскага сельсавета, перададзены пад ахову Валосавіцкаму лясніцтву.

У 1990 годзе на тэрыторыі Слабадскога лясніцтва утвораны гідралагічным-журавінавы заказнік «Клецішча» плошчай 200 га.

У 1992 годзе рашэннем Чашніцкага райвыканкама вызначаны геалагічны помнік прыроды мясцовага значэння - валун «Змеяў камень» паблізу в. Гогалеўка на тэрыторыі Кашчынскаго лясніцтва.

У 1999 годзе ўтвораны два біялагічных заказніка мясцовага значэння на тэрыторыі Старасельскага лясніцтва: «Ліпнікі" плошчай 1,7 га і «Зялёнае Лядо» плошчай 98,8 га.

У 2004 годзе на тэрыторыі Стайскага лясніцтва утвораны ландшафтны заказнік «Пышногоры» плошчай 708 гектараў.

Друкаваць